سیدمحمدجواد قربی

چکیده

انجمن‌های دوستی در جایگاه یکی از بازوهای ارتقاء دیپلماسی فرهنگی و تأثیرگذار بر روند افکار عمومی بین‌المللی در عصر حاضر به‌شدت مورد توجه بازیگران بین‌المللی قرار گرفته است. از این‌رو، مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و مطالعه کمی و کیفی تلاش دارد با کاربست نظریه سازه‌انگاری و فراملی‌گرایی به این پرسش پاسخ دهد که؛ انجمن‌های دوستی ایران چه نقشی در مدیریت افکار عمومی بین‌المللی دارند؟ یافته‌ها نشان می‌دهند که انجمن‌های دوستی ایران در کشورهای مختلف می‌توانند بسترهای نزدیکی دولت- ملت‌ها را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم آورند و این نزدیکی بستر مشروعیت‌آفرینی و کاهش دادن سطح تنش‌های سیاسی میان کشورهای همسایه ایران را فراهم می‌آورد. از آنجا که قدرت‌های بزرگ تلاش دارند نسبت به ایران و سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی، هراس‌افکنی کنند، انجمن‌های دوستی می‌توانند افکار عمومی را تصحیح نمایند و تبلیغات و سیاه‌نمایی‌های غرب علیه ایران را خنثی کنند و تصویری مطلوب و واقعی از جمهوری اسلامی ایران را به ملت‌های آزاده ارائه دهند. بر این ‌اساس، عملکرد انجمن‌های دوستی با اعتبار بین‌المللی ایران نزد افکار عمومی بین‌المللی ارتباطی وثیق دارد و می‌تواند به گسترش فرهنگ و ارزش‌های انقلابی ایران کمک شایانی کند. مجموعه نقش‌ها و عملکردهای انجمن دوستی می‌تواند به هدایت افکار عمومی بین‌المللی کمک کند و این مسئله در راستای تقویت جایگاه بین‌المللی ایران در عرصه مناسبات بین‌المللی دارای اهمیت است. برای کسب اطلاعات مورد نیاز، از پرسشنامه و نرم‌افزارSPSS  بهره گرفته شده است.

واژگان کلیدی: انجمن‌های دوستی، افکار عمومی، ایران‌هراسی، مراودات بین‌المللی، سازه‌انگاری، تنش‌های سیاسی، اعتبار بین‌المللی، هویت انقلابی.

افکار عمومی، تبلیغات و عملیات روانی

افکار عمومی را می‌توان از گسترده‌ترین پدیده‌های جمعی برشمرد که با پویایی خود می‌تواند توسعه جوامع را به‌همراه داشته باشد. همچنین به‌مثابه بخشی از تاریخ ملت‌ها در بستر جامعه در چارچوب‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... شکل می‌گیرد و می‌تواند از یک زمان به زمان دیگر متفاوت باشد. افکار عمومی از جمله ارکان قدرت سیاسی دنیای معاصر به‌شمار می‌رود. با وجود این، افکار عمومی مانند دیگر پدیده‌های اجتماعی به‌یکباره و بدون پیش‌زمینه به‌وجود نمی‌آید. این پدیده در تعامل و پیوند نزدیک با دیگر مؤلفه‌ها و پدیده‌های جامعه قرار دارد؛ عواملی همچون رویکردهای سیاسی مختلف، آراء اندیشمندان، باورهای دینی و افتخارات ملی و... هر کدام به فراخور خود و در شرایط مختلف می‌تواند موجب پدید آمدن افکار عمومی شود. اغلب، در جوامع مختلف وقوع رویدادهایی اعم از سیاسی و غیرسیاسی منجر به بروز احساسات و تحریک و تهییج افکار عمومی می‌شود.

مصطفی محمدی

چکیده

افکار عمومی پدیده‌ای جدید نیست، با وجود این، هنوز در بارة آن تعریفی کامل و جامع به‌دست نیامده است، لیکن در خصوص اهمیت قدرت تأثیر آن در مشروعیت‌بخشی یا کشاندن حکومت‌ها به سقوط می‌توان گفت که تا حدودی اتفاق نظر وجود دارد. افکار عمومی تحت تأثیر مؤلفه‌ها و عوامل مختلف شکل می‌گیرد و تکوین می‌یابد. در جوامع گذشته گسترش و شکل‌گیری افکار عمومی بسیار آرام و تدریجی بود، ولی امروزه تحت تأثیر رسانه‌ها به‌سرعت شکل می‌گیرد و سمت و سویِ سیاسی می‌یابد. رسانه‌هایی مانند تلویزیون، سینما، شبکه‌های اجتماعی و دیگر ابزارهای رسانه‌ای بر جهت‌گیری افکار عمومی تأثیر می‌گذارند. در این حال، سینما به دلیل جایگاه و نقش مهم آن در کانون توجه بسیاری از کشورها قرار دارد که با تولید فیلم‌های سینمایی تلاش می‌کنند، افکار عمومی کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار دهند. با توجه به این اهمیت، پرسشی که مطرح می‌شود، این است که سینما چه جایگاهی در افکار عمومی دارد و میزان تأثیرات آن در افکار عمومی به چه میزان است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، مقاله حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی افکار عمومی و سینما و همچنین ارتباط این دو می‌پردازد.

واژگان کلیدی: افکار عمومی، سینما، مخاطب، دولت.

مهدی حق‌وردی طاقانکی

چکیده

امروزه رسانه یکی از منابع مهم قدرت نرم به‌شمار مي‌رود و صاحبان قدرت در تلاش‌اند که بهره‌گيري خود را از رسانه‌ها افزایش دهند. در این حال، نقش و جايگاه رسانه‌ها در حدي است كه نمي­توان زندگي را بي‌حضور آنها قابل تصور دانست. رسانه‌ها تنها وسيله سرگرمي نيستند، بلكه در بسياري از جنبه‌هاي فعاليت اجتماعي و فردي ما دخالت و نقش دارند. در این میان، رسانة نوظهور بازی‌های رایانه‌ای با توجه به ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود، همچون سایر رسانه‌ها می‌کوشد آنچه را مي‌‌خواهد بازنمايي کند، نه آنچه حقيقت دارد. بازنمایی یا همان شکاف بین واقعيت و آنچه از این رسانه ارائه مي‌شود، سبب شده است تلاش‌هاي بسياري براي توصيف و تبيين چگونگي و چرايي شکل‌گيري بازنمايي رسانه‌اي از جهان خارج صورت گيرد. در این راستا هدف این پژوهش "بازنمايي چهره سپاه در بازی‌های رایانه‌ای" می‌باشد که با روش نشانه‌شناسي جان فيسک، به نقد و بررسي بازی "اسپلینترسل: بلک‌لیست" می‌پردازد. از جمله اهداف این بازی ارائه چهره‌ای مخدوش، غیرواقعی و تروریستی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. نمونه‌گیری در این پژوهش به شیوه هدفمند انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که غرب با هوشمندی خاص و پیچیده اقدام به ایجاد و تقویت ایران‌هراسی و به‌خصوص سپاه‌هراسي در سطح افكار عمومي جهان مي‌کند و می‌کوشد تا در ذهن مخاطبان این رسانه، تصویری زشت، خشن و تروریستی القا کند.

واژگان کلیدی: بازنمایی، بازی رایانه‌ای، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سپاه قدس.

جواد آنالویی

چکیده

هدف مقاله حاضر، بررسی نقش رسانه‌ها در هدایت و رهبری افکار عمومی با بهره‌گیری از مدیریت صحیح و اثربخش است تا به ابزاری برای کنترل بحران و برقراری آرامش در جامعه تبدیل شود. کانال تلگرامي آمدنيوز يکي از کانال‌هاي فعال سياسي و خبرساز در تلگرام است که در خارج از ايران اداره مي‌شود. در جريان اغتشاش‌ها، آمدنيوز و دیگر کانال‌های تلگرامی سازماندهي و راه‌اندازی درگیری‌ها را بر عهده گرفتند. اين کانال‌ها با آموزش نحوه مقابله با نيروهاي انتظامي، اعلام محل‌هاي تجمع آشوبگران، شعارهايي که بايد سر داده شود، زمان‌بندي آشوب و سرانجام پوشش خبري تصويري، به هدایت‌گر اغتشاش‌های دي‌ 1396 تبديل شدند. همچنین تشویق اغتشاش‌گران به هجوم براي سرقت پول از بانک‌ها، انتشار اخبار جعلي فراوان درباره وضعيت تهران و دیگر شهرها و سرانجام القای فاز جنگ مسلحانه برای اجرای الگوی سوريه و ليبي در ايران، از دیگر اقدام‌های رسانه‌های یادشده بود. محقق در این مقاله با بهره‌گیری از روش کمّی و کیفی نسبت به تجزیه و تحلیل دادها اقدام کرده است. در این تحقیق مشخص شد که پیام‌رسان تلگرام در موقعیت‌های غیر‌عادی و به‌ویژه بحرانی، افزون‌بر ایفای نقش شتاب‌دهنده قوی که باعث کاهش زمان بین اعتراض و آشوب شد، به اجرای نقش‌هایی همچون رهبری، آموزش، عملیات روانی و ... اقدام کرده است.

واژگان کلیدی: حوادث دی‌ 1396، تلگرام، فضای مجازی، آمدنیوز.

نویسنده: کاظم متولی

ناشر: تهران- انتشارت بهجت

شمارگان: 3200

معرفی: امیرهوشنگ طهماسبی‌پور

دکتر عبداله مرادی، محسن محمدی، سجاد کرمی

چکیده

"سلبریتی‌ها" به‌مثابه افراد مشهوری هستند که هرچند مورد توجه و قبول عموم جامعه قرار دارند، اما حضور اجتماعی آنها واجد شاخصه‌های عقلانی، سیاسی، علمی و ... که نشان‌گر نخبگان اجتماعی است، نمی‌باشد. در واقع، تغییر در سبک زندگی متأثر از تجددزدگی دوران مدرن، باعث شده است تا سلبریتی­ها در جایگاه مرجعیت­های اجتماعی قرار گرفته و در طریق الگوسازی در سبک زندگی و حتی مسائل اجتماعی- سیاسی به محل رجوع جامعه بدل شوند. سلبریتی‌ها با تکیه بر شهرت و محبوبیت خود ناشی از فعالیت در حوزه "سرگرمی"، اقدام به اتخاذ مواضع متعدد در موضوعات مختلف مطرح در سپهر عمومی جامعه می‌کنند که عمده‌ترین ویژگی این مواضع، سطحی و هیجانی بودن آن است که البته به شیوه­ای مستقیم در حوزه افکار عمومی اثر می‌گذارد. بر این اساس، پژوهش پیش­ِ رو به‌مثابه هدف اصلی تلاش می‌کند، بر روی چیستی و چگونگی کنش­گری سلبریتی‌ها در عرصه عمومی متمرکز شود. از این‌رو، پرسش اصلی اینگونه طرح می‌شود که: «کنش سلبریتی­ها در عرصه عمومی واجد چه مؤلفه‌هایی است و در نسبت با امنیت فرهنگی اجتماعی دارای چه پیامدهایی می­باشد؟» این پرسش از طریق مطالعه­ای تبیینی و توصیفی از دیدگاه امنیت فرهنگی- اجتماعی، بررسی می­گردد.

واژگان کلیدی: سلبریتی، افکار عمومی، شبکه مجازی، سرمایه اجتماعی، امنیت اجتماعی.

دکتر سیدمحمدرضا رشیدی آل‌هاشم

چکیده

یکی از عنصرهای مهم و تعیین‌کننده در موفقیت یا ناکامی جامعه‌ها، انطباق فرهنگ ذهنی آن جامعه با فرهنگ عینی همان جامعه است که نشان‌‌دهندة فعال بودن نظام فرهنگی و ارتباط وثیق آن با زیرنظام‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. بررسی سبک زندگی در جامعه می‌تواند بیان‌کننده فعال بودن فرهنگ جامعه یا انفعال فرهنگی آن باشد. سبک زندگی بر ماهیت، محتوای روابط، تعاملات و کنش‌‌های افراد و گروه‌‌های جامعه دلالت می‌کند. یکی از عنصرهای اصلی در فرهنگ‌‌سازی جامعه رسانه ملی است. دین اسلام و کتاب قرآن، فرهنگ ذهنی و برنامه‌ای کامل و جامع برای سعادت، پیشرفت و کمال دنیوی و اخروی انسان‌‌ها و جامعه‌های بشری دارد. براین‌اساس، هدف اصلی مقاله پیشِ رو، مطالعه سمت ‌و سو و جهت‌گیری سریال‌های صدا و سیما در جایگاه نهاد آموزشی و فرهنگ‌‌ساز و گسترش‌دهندة سبک زندگی اسلامی ‌است. روش مطالعه، تحلیل محتوای کمّی است و شاخص‌های مطالعه سبک زندگی از سوره‌های مؤمنون، توبه و اسری استخراج شده است. سپس سریال‌های پخش‌‌شده از شبکه‌های اول و سوم سیما در طول بهمن 1393 تا اردیبهشت 1394 مطالعه شدند. نتایج و یافته‌‌های به‌‌دست ‌آمده حاکی از این است که نویسندگان در برخی از سکانس‌ها و دیالوگ‌‌های سریال‌‌ها پاره‌‌ای از شاخص‌‌های مدنظر سبک زندگی اسلامی‌ در بُعد رفتاری و ارزشی را به‌‌صورت متوازن و متعادل رعایت نکرده‌اند و به برخی شاخص‌ها اهمیت بیشتر داده‌اند، در حالی‌که قرآن کریم در مقام منبع اصلی راهنمای زندگی در جامعه اسلامی‌ بر رعایت آنها تأکید می‌ورزد.

واژگان کلیدی: سبک زندگی اسلامی، قرآن، تحلیل محتوا، سریال‌‌های صداوسیما.

دکتر خدایار ابراهیمی

1-    چکیده

این مقاله به نقش و جایگاه رسانه‌ها در شکل‌دهی به افکار عمومی در کشور می‌پردازد. تجربه دوران گذشته انقلاب مؤید این مفروض است که با پیشرفت فناوری ارتباطی و تلاش غرب برای هجمه به مبانی ارزشی و آرمان‌ها، هنجارهای دینی و انقلابی و ملی مردم ایران، رسانه‌های بیگانه در آینده، افزایش کمّی و کیفی خواهند داشت؛ از این‌رو مقاله حاضر با توجه به مردم‌پایه بودن نظام جمهوری اسلامی ایران بر مفاهیمی مانند رسانه و کارکرد آن، افکار عمومی و کارکرد رسانه‌ها و نقش آنها در استحکام ساخت درونی نظام با بهره‌گیری از اندیشه‌های فرهنگی رهبری نظام تأکید ورزیده است. این پژوهش از نظر نوع، کاربردی بوده و با هدف "تبیین نقش و جایگاه رسانه در تولید اقتدار ملی ناشی از گفتمان فرهنگ دفاعی " می‌باشد و در صدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که "نقش و جایگاه رسانه در شکل‌گیری افکار عمومی برای بسط فرهنگ دفاعی برای تولید اقتدار همه‌جانبه چیست؟". همچنین با به‌کار‌گیری روش اسنادی از مطالب جمع‌آوری شده بهره جسته و از روش علمی تحلیل محتوای کیفی برای بررسی دیدگاه‌های مقام معظم رهبری استفاده گردیده است.

واژگان کلیدی: رهبری انقلاب، رسانه، افکار عمومی، گفتمان فرهنگ دفاعی.